Sự mê tín cũng giải thích tại sao nhiều tòa nhà không có tầng 13 – mà thường đặt tầng đó là 14, 14A, 12B hay M (chữ thứ 13 trong bảng chữ cái) trên bảng nút thang máy vì lo ngại cho những người mê tín. Thật vậy, theo một cuộc khảo sát, 13% số người được hỏi cho biết ở một phòng trên tầng 13 của một khách sạn khiến họ không yên tâm – và 9% nói rằng họ sẽ yêu cầu đổi phòng khác.
Đặc biệt, hai hãng hàng không là Air France và Lufthansa cũng không có hàng ghế thứ 13. Lufthansa còn không có hàng ghế thứ 17 – vì ở một số nước như Ý và Brazil thì con số không may mắn là 17 chứ không phải 13.
Mê tín là gì?
Mặc dù không có định nghĩa chính xác về mê tín, nhìn chung đó là niềm tin vào các thế lực siêu nhiên – như số mệnh – khát khao muốn gây ảnh hưởng đến các yếu tố không thể đoán trước được và nhu cầu xóa bỏ sự không chắc chắn. Theo cách hiểu đó, niềm tin và trải nghiệm cá nhân làm nảy sinh mê tín, và đó là lý do tại sao những điều này thường vô lý và không đếm xỉa gì đến tri thức khoa học.
Các nhà tâm lý học đã nghiên cứu xem vai trò của mê tín là gì và nhận thấy chúng xuất phát từ giả định là có một mối liên hệ tồn tại giữa các sự kiện ngẫu nhiên xảy ra và có vẻ không liên quan gì đến nhau. Chẳng hạn như ý niệm cho rằng bùa chú làm tăng vận may hoặc bảo vệ bạn khỏi vận rủi.
Với nhiều người, tin và làm theo những điều mê tín giúp họ có cảm giác tự chủ và giảm bớt lo lắng – đó là lý do tại sao mức độ mê tín sẽ tăng cao vào những lúc tâm lý căng thẳng hoặc lo sợ. Điều này đặc biệt rõ rệt khi có khủng hoảng kinh tế hoặc bất ổn xã hội – đáng nói nhất là chiến tranh và xung đột.
Đặc điểm của mê tín
Sự mê tín cũng có tác dụng là duy trì một thái độ tích cực, mặc dù nó có thể dẫn đến những quyết định phi lý, như tin vào sự may mắn và vận mệnh.
Mang bùa chú, mặc một số loại quần áo nào đó, đến cầu nguyện ở những nơi được cho là linh thiêng, thích một vài màu sắc nào đó và sử dụng những con số nhất định đều là các biểu hiện của sự mê tín. Và mặc dù những hành vi này có vẻ nhảm nhí, nhưng với nhiều người, chúng lại ảnh hưởng đến những lựa chọn trong thế giới thực.
Sự mê tín cũng làm nảy sinh ý niệm cho rằng có những sự vật và địa điểm bị nguyền rủa. Chẳng hạn như Búp bê Annabelle được coi là bị chiếm giữ bởi linh hồn của một cô gái đã chết. Minh họa điển hình hơn chính là Lời nguyền của các Pharaoh, được cho là sẽ ứng với bất kỳ ai làm khuấy động xác ướp của một người Ai Cập cổ đại – đặc biệt là một pharaoh.
Mê tín trong thể thao
Mê tín xuất hiện rất nhiều trong thể thao – đặc biệt là trong những môi trường có tính cạnh tranh cao độ. Ở lĩnh vực này, mê tín giúp người ta giảm căng thẳng và tự chủ được bản thân trước các yếu tố không đoán định trước được.
Hình thức mê tín ở mỗi môn thể thao có thể khác nhau, nhưng nhìn chung có sự tương đồng. Trong bóng bầu dục, thể dục dụng cụ và điền kinh chẳng hạn, các đối thủ đều cầu nguyện để chiến thắng, kiểm tra lại diện mạo trước gương và ăn mặc cẩn thận để cảm thấy yên tâm về sự chuẩn bị của mình. Các vận động viên cũng có những hành động mê tín của riêng mình – như mặc một loại trang phục hay đeo phụ kiện, bùa chú may mắn.
Những người nổi tiếng cũng thường có những hành động mê tính. Đáng chú ý là huyền thoại bóng rổ Michael Jordan cho biết anh hay mặc chiếc quần short North Carolina may mắn của mình dưới đồng phục Chicago Bulls. Rafael Nadal còn có một loạt các nghi thức mà anh thực hiện mỗi lần ra sân. Đó là cách anh đặt các chai nước và tắm nước lạnh. Nadal tin rằng những nghi thức này giúp anh tập trung, ở vào trạng thái ổn định và thi đấu tốt.
Kết luận
Tất cả những điều này cho thấy mê tín có thể tạo ra sự an tâm và giúp giảm lo lắng ở một số người. Nhưng trong khi điều này có thể đúng, thì các nghiên cứu lại chỉ ra rằng những hành động mê tín cũng có thể tự củng cố lẫn nhau – nghĩa là các hành động đó tự phát triển lên thành một thói quen và nếu không thực hiện các hành động đó lại khiến cho người ta thấy lo lắng thực sự.
Điều này vẫn diễn ra mặc dù kết quả thực sự của một sự kiện hay tình huống chủ yếu phụ thuộc vào các yếu tố đã biết – chứ không phải các thế lực siêu nhiên ẩn mình. Vì thế người ta đưa ra một khái niệm gắn liền với câu nói "Bạn càng cố gắng thì càng may mắn."
Vì thế lần sau nếu bạn làm vỡ một tấm gương, nhìn thấy một con mèo đen hay gặp phải con số 13 – thì đừng lo lắng quá vì mình sẽ gặp vận rủi, vì điều đó chỉ diễn ra trong suy nghĩ của bạn mà thôi.
EmoticonEmoticon